Binnen het project ‘MKB ActieLABS’ ontwikkelen we strategieën om meer medewerkers in het mkb met hun basisvaardigheden aan de slag te laten gaan. Dat doen we niet alleen, maar samen met medewerkers, leidinggevenden en brancheorganisaties uit het mkb. Eind september vond het eerste actieLAB plaats. “Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.” 

Tijdens het eerste actieLAB richtten brancheorganisaties zich op de vraag: Hoe activeren we leidinggevenden in het mkb zodat laaggeletterde medewerkers hun basisvaardigheden vergroten? Om daar een antwoord op te krijgen, werken we binnen dit project met de methode ‘social design thinking’. In het eerste actielab stond de ‘empathize’ fase centraal.  

Onderzoek eerst het probleem 

In de ‘empathize’ fase bekijk je het probleem of de uitdaging vanuit meerdere perspectieven. Om dat te doen maakten de deelnemers een ‘bewijsmuur’. De helft van de deelnemers had vooraf met (mogelijk) laaggeletterde mkb’ers gesproken. Op de bewijsmuur schreven ze de ‘bewijzen’ waarom deze mkb’ers wel of niet met basisvaardigheden aan de slag gaan. Voorbeelden daarvan waren: ‘Mijn vrouw doet de administratie en helpt bij het typen van mails’ (de noodzaak om zelf basisvaardigheden te ontwikkelen is daardoor laag). ‘Subsidies zijn veel te ingewikkeld’ (en dus maken mkb’ers geen gebruik van de mogelijkheden). Daarnaast bedenken mkb’ers smoesjes om zich te redden, want er heerst nog steeds een taboe op niet kunnen lezen, schrijven of rekenen. Projectleider Miriam Bosman: “Door daadwerkelijk met mkb’ers te praten, krijg je een veel duidelijker beeld van welke vraag je wilt beantwoorden. Welk probleem proberen we eigenlijk op te lossen? Ook zie je wie de eindgebruiker van jouw vraagstuk is.”  

Aannames loslaten 

De deelnemers maakten ook een aannamemuur. Daarop schreef iedereen welke belemmeringen ze dénken dat mkb’ers ervaren. Zoals: ‘Werkgevers herkennen laaggeletterdheid niet’ en ‘Een gesprek aangaan over beperkte basisvaardigheden is taboe’. Miriam: “Een van de belangrijkste onderdelen van social design thinking is dat je kunt loslaten wat je denkt te weten. Vaak klopt dat namelijk niet. Om deelnemers dat zelf te laten ervaren keken we kritisch naar onze aannames. Samen kwamen we onder andere tot de conclusie dat dé mkb’er helemaal niet bestaat.” 

Nieuwe perspectieven 

Daarna gingen deelnemers aan de slag met de vraag: Wie zijn de betrokkenen? Onder andere MKB-Nederland, het UWV, de politiek, uitzendbureaus, leerwerkloketten, leidinggevenden binnen het mkb en de werknemers zelf werden genoemd. Om het zo duidelijk mogelijk te maken, bedacht iedereen wie hij of zij zou bellen voor deze uitdaging. Miriam: “Dit hielp bij het verbinden van alle inzichten over mkb’ers. Ook bepaalden we interessante perspectieven. Want zijn de mkb’ers zelf wel de doelgroep waar we ons op moeten richten? En hoe kunnen we betrokkenen activeren?”  

Stilstaan bij de vraag 

Op basis van alle besproken punten en verkregen informatie werd tijdens dit actieLAB bewust geen antwoord op de beginvraag ‘Hoe activeren we leidinggevenden in het mkb zodat laaggeletterde medewerkers hun basisvaardigheden vergroten?’ geformuleerd. Sterker nog: er zijn bij de deelnemers juist meer perspectieven en vragen ontstaan. En dat was precies de bedoeling. Miriam: “Het direct vinden van een oplossing voelt heel bevredigend. Maar het is juist zo belangrijk om wat langer stil te staan bij de vraag, de betrokkenen en de verschillende invalshoeken. Anders lopen we het risico dat we vanuit onze aannames de zoveelste tool ontwikkelen. Terwijl mkb’ers binnen het huidige aanbod door de bomen het bos al niet meer zien. Daarom nemen we de tijd om het vraagstuk van alle kanten te bekijken. En gaan we op basis daarvan samen met de mkb’er op zoek naar een oplossing die voor hem of haar werkt.” 

Wil je ook deelnemen aan een actieLAB? Dat kan! Geef je op door te mailen naar miriambosman@lezenenschrijven.nl.

Over het project  

Om op de huidige arbeidsmarkt actief te blijven, moet je je een leven lang ontwikkelen. Daarvoor heb je basisvaardigheden nodig. Er zijn veel handvatten die werkgevers kunnen inzetten om hun laaggeletterde werknemers te helpen bij het vergroten van hun basisvaardigheden. Het mkb maakt hier alleen weinig gebruik van. Binnen het project ‘MKB ActieLABS’ zoeken we samen naar passende manieren om mkb’ers met laaggeletterde medewerkers te ondersteunen. Lees hier meer informatie.  

We voeren het project ‘MKB ActieLABS’ uit met ondersteuning van Instituut GAK.  

Over social design thinking 

Binnen social design thinking zijn alle betrokkenen gelijkwaardig. Het vraagstuk van de eindgebruiker staat centraal. Samen ontdekken we hoe je stapsgewijs de overgang kunt maken van de huidige naar een werkende toekomstige situatie. De ideeën die ontstaan zetten we om in concrete acties en prototypes die we evalueren. Social design thinking bestaat uit vijf fases: empathize – define – ideate – prototype - test.