En als ze wél werk hebben, is dat vaker in flexibel dienstverband dan mensen met een startkwalificatie. Dat blijkt uit onderzoek door het Centraal Bureau voor de Statistiek tussen 2008 en 2018. Verder komt uit het onderzoek naar voren dat veel mbo-studenten zonder startkwalificaties in sectoren zoals de horeca, evenementenbranche en verhuurdiensten werken. Deze worden nu keihard geraakt door de coronacrisis. 

Het rapport stelt verder dat het aantal jongeren dat zonder een startkwalificatie de arbeidsmarkt op komt weer licht stijgt. Dit is zorgwekkend. Een startkwalificatie geeft namelijk een minimale bagage aan kennis en vaardigheden die nodig is om zelfstandig te kunnen functioneren op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Geke van Velzen, directeur-bestuurder Stichting Lezen en Schrijven: “Het niet behalen van een startkwalificatie betekent vaak dat deze jongeren niet over voldoende basisvaardigheden beschikken. Ofwel, dat zij grote moeite hebben met lezen, schrijven en digitale vaardigheden. Dit is zeer verontrustend. Een startkwalificatie is van groot belang. Het verhoogt je kansen op de arbeidsmarkt. Daarom is meer aandacht voor deze kwetsbare groep hard nodig.”

Het rapport onderstreept ook het belang van het op latere leeftijd terugkeren in het onderwijs om alsnog een startkwalificatie te behalen. Volgens Van Velzen is het goed dat er landelijk al veel aandacht is voor Leven Lang Ontwikkelen. “Maar wil dat kans van slagen hebben, dan zijn voldoende basisvaardigheden nodig. Daarom pleiten wij voor meer middelen en aandacht voor de basisvaardigheden voor lager opgeleiden in het beleid rondom Leven Lang Ontwikkelen.”

Onderzoeksresultaten 

CBS onderzocht hoe het voortijdig schoolverlaters (jongeren die stoppen met een opleiding zonder een diploma op ten minste startkwalificatieniveau te hebben gehaald) sinds 2008 verging. In 2008 verlieten 87.000 jongeren zonder diploma de opleiding. In 2018 hadden de meesten (70 procent) veel minder vaak betaald werk dan studenten die wél een startkwalificatie haalden (91 procent). De schoolverlaters met een baan hebben vaker flexibele dienstverbanden. Van de schoolverlaters keerden vrouwen binnen tien jaar iets vaker (45 procent) dan mannen (42 procent) terug naar school om alsnog een startkwalificatie te halen. Daar slaagden vrouwen vaker in (30 procent) dan mannen (23 procent).

* Wat is een startkwalificatie? Een startkwalificatie is een diploma havo, vwo, mbo niveau 2 of hoger. De overheid wil dat meer leerlingen een startkwalificatie halen. Daarom worden leerlingen van 16 tot 18 jaar zonder diploma havo, vwo, mbo niveau 2 of hoger verplicht om onderwijs te volgen.