In dit onderzoeksproject beantwoorden we 4 vragen. Dat zijn:  

1. Hoe kunnen gemeenten inwoners in de bijstand screenen op hun basisvaardigheden (lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden)?  
2. Hoe kunnen we inwoners die moeite hebben met deze basisvaardigheden motiveren om aan een voor hen relevante cursus mee te doen? 
3. Wat zijn de effecten van het afronden van zo’n cursus?  
4. Wat is de relatie tussen het domein Werk en inkomen en het domein Aanpak van laaggeletterdheid binnen de deelnemende gemeenten?   

Om deze vragen te kunnen beantwoorden, werken we samen met de gemeenten Drechtsteden, Pijnacker-Nootdorp, IJsselgemeenten en Zoetermeer. Elke gemeente screent de basisvaardigheden van minimaal 300 mensen met een bijstandsuitkering. De mensen die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen en/of omgaan met een computer of smartphone, motiveren we om mee te doen aan een passende cursus. Onze adviseur Annemijn Poot: “Dat kunnen taal- of rekenlessen zijn. Maar ook een cursus solliciteren of omgaan met WhatsApp. Of voor praktijkervaring meedraaien in de fietsenstalling. Zolang het er maar voor zorgt dat iemand beter kan meedoen in de samenleving.” Na afloop van de cursus meten we het effect. En we kijken naar het effect op de lange termijn.

Binnen elke gemeente kijken we naar de relatie tussen de domeinen Werk en inkomen en Aanpak van laaggeletterdheid. Want we weten dat een integrale aanpak binnen het sociaal domein noodzakelijk is in de aanpak van laaggeletterdheid.

Maatwerk

De 4 deelnemende gemeenten ontwikkelen tijdens het onderzoeksproject allemaal een eigen werkwijze om mensen in de bijstand te screenen. En om de mensen die moeite hebben met basisvaardigheden vervolgens te motiveren om aan een cursus mee te doen. De ontwikkelde werkwijze sluit aan bij de behoefte van alle betrokken partijen. Annemijn: “Wat voor een gemeente werkt, hangt onder andere af van hun werkwijze, hoeveel inwoners een gemeente heeft, hoe groot het gebied is en welke cursussen worden aangeboden. Het is echt maatwerk.” Na afloop van het onderzoeksproject kunnen andere gemeenten hun voordeel doen met alle geleerde lessen. En natuurlijk kunnen zij succesvolle onderdelen die bij hen passen, overnemen. Zodat ook zij ervoor kunnen zorgen dat laaggeletterde mensen in de bijstand beter mee kunnen doen aan de samenleving.

Het onderzoeksproject Laaggeletterdheid als barrière voor participatie loopt van 2022-2026 en wordt gefinancierd door ZonMw. Het onderzoek wordt geleid door prof. dr. Menno Fenger. Leone Verweij is de hoofdonderzoeker. Andere partners zijn de gemeenten Drechtsteden, Pijnacker-Nootdorp, IJsselgemeenten en Zoetermeer, prof. dr. Maurice de Greef (Vrije Universiteit Brussel), Divosa en SAM.