Laat staan dat zij deze informatie kunnen beoordelen en toepassen in hun dagelijkse leven. Zeker als je bedenkt welke grote rol de (verleidelijke) eetomgeving daarbij speelt. Daardoor hebben zij grote kans op overgewicht en aandoeningen die daarvan het gevolg zijn. Voel je goed! is een aanpak gericht op lager opgeleide volwassenen die willen werken aan een gezonder gewicht en moeite hebben met de taal (en het verwerken van informatie). Het programma bestaat uit de combinatie van (individuele) eet- en beweegadviezen van een diëtist en groepslessen gezondheidsvaardigheden van een getrainde vrijwilliger. In Hengelo loopt dit project vanaf begin 2017, toen het programma in 4 steden in het land startte. Er werd tevens aan een effectenonderzoek meegewerkt. Wat zijn de succesfactoren en uitdagingen bij Voel je Goed!? Dit vroegen we projectleider Alice Hammink & vrijwilliger Marike Kamphuis van Wijkracht uit Hengelo.

Het programma 

Marike begeleidt alweer haar 3e groep Voel je goed! in Hengelo. Inmiddels hebben zo’n 50 deelnemers Voel je goed! in Hengelo afgerond en 24 mensen nemen nog deel aan een groep. Het programma bestaat uit een serie van twintig bijeenkomsten, waarin telkens een nieuw thema aan bod komt. Ook worden er beweegoefeningen gedaan, passend bij de leeftijd van de deelnemers. Eén van de lessen is een supermarktrondleiding, die een diëtist vanuit Carintreggeland verzorgt. Het lesmateriaal bestaat onder andere uit een deelnemersmap en een vrijwilligersgids Voel je goed!. Stichting Lezen en Schrijven heeft deze materialen samen met het Voedingscentrum, Kenniscentrum Sport, de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, een aantal diëtisten en ervaringsdeskundigen (met ervaring in taalscholing en afvallen) ontwikkeld. De groepen worden in verschillende wijkcentra in Hengelo gehouden. Ze bestaan uit 5 tot 8 deelnemers met diverse achtergronden: zowel allochtoon als autochtoon, zowel jong als oud (tussen 26 en 76 jaar). Meestal zijn het vrouwen, maar er doen ook mannen mee. 

Succesfactoren

‘Het thema leefstijl werkt verbindend, daardoor maken de verschillen tussen de deelnemers minder uit’ noemt Alice. Een goede klik tussen de deelnemers en de vrijwilligers is ook van groot belang voor het succes en de sfeer in de groep. Veiligheid, respect en acceptatie zijn hierbij belangrijk. De deelnemers leren mét en van elkaar en doen inspiratie op door ieders persoonlijke verhalen. Soms ontstaan er zelfs vriendschappen vanuit een groep. Ook blijkt dat deelnemers na afloop maatschappelijk actiever worden en vaker deelnemen aan (beweeg)activiteiten, bijvoorbeeld in het wijkcentrum. Tijdens de lessen wordt er ook veel geoefend met het Nederlands spreken, waardoor de woordenschat van de tweetalige deelnemers wordt vergroot.                 

Daarnaast blijkt dat de meeste deelnemers gezonder gaan eten (meer fruit, groente en vezels, minder suiker) en meer gaan bewegen (wandelen, zwemmen, dans- en beweeglessen). Een mooi resultaat! Tijdens de lessen leren de deelnemers oude patronen te doorbreken en deze te vervangen door gezonde alternatieven. Volgens Alice hebben de deelnemers na afloop meer kennis en inzichten over een gezonde leefstijl, die met name door de herhaling beklijft. Onderzoek van Martens & Daalder (2019) over het effect van Voel je goed! bevestigt deze resultaten. Bent u benieuwd naar dit onderzoek? Klik dan hier. 

Uitdagingen

Eén van de uitdagingen voor het succes van Voel je goed! is het werven van deelnemers. Momenteel gebeurt dit via de welzijnsorganisatie (Wijkracht) in taalgroepen, vrouwengroepen, wandel- en beweeggroepen en via de diëtisten en sociaal werkers. Alice geeft aan nog winst te zien in de werving via bijvoorbeeld praktijkondersteuning van huisartsen. Hier zou nog meer op kunnen worden ingezet, want dit gebeurt momenteel nog niet in Hengelo. Ook ziet Alice een groep potentiële deelnemers die bereikt zouden kunnen worden via werkgevers, bijvoorbeeld door Voel je Goed! in te zetten bij sociale werkvoorzieningen. Daarnaast zouden er ook meer deelnemers nog via de diëtisten doorverwezen kunnen worden. Juist het elkaar steunen in een groep helpt ena werkt vaak als stok achter de deur en biedt plezier om aan je gezondheid te werken. Dat werkt zeer ondersteunend voor de individuele dieetadviezen. Dit gebeurt momenteel wel, maar nog mondjesmaat. Dit zou mogelijk kunnen komen doordat diëtisten op dit moment alleen nog mensen doorverwijzen die duidelijk een taalprobleem hebben, terwijl het programma voor een bredere doelgroep geschikt is.

Een andere uitdaging is het bij elkaar houden van de deelnemers, noemt Marike. Ze heeft ervaren dat het belangrijk is dat de groepen niet te klein zijn, omdat er wel eens een deelnemer uitvalt tijdens het programma vanwege ziekte, werk of andere redenen. De groep moet ook niet te groot zijn, omdat er wel aandacht voor iedereen moet zijn. En er komen ook nog wel eens mensen bij, merkt Alice op.

Eén keer per zes weken komen de getrainde vrijwilligers bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. Hierbij wordt soms ook een diëtiste uitgenodigd. Een positieve ontwikkeling is dat de gemeente Hengelo heeft aangegeven Voel je goed! voor het komende jaar te willen financieren. Daarnaast hebben ook andere gemeenten in de regio aangegeven interesse te hebben in Voel je Goed!. 

Voor meer informatie over Voel je Goed! in Hengelo kan je contact opnemen met Alice Hammink van Wijkracht Hengelo, a.hammink@wijkracht.nl.