Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid 

Vanaf eind 2024 hebben gemeenten de regierol in de aanpak van laaggeletterdheid. Daaronder valt ook de gezinsaanpak. Als gemeenten nauw samenwerken met lokale organisaties zoals de bibliotheek, kunnen zij gezinnen het beste bereiken. De Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid (Gezinsaanpak) helpt daarbij.  

De Gezinsaanpak bestaat uit een stappenplan met bouwstenen. Gemeenten kunnen hiermee een succesvolle lokale gezinsaanpak starten en uitrollen. Tijdens het project (2020-2024) ontwikkelen Stichting Lezen, Stichting Lezen en Schrijven en de KB, nationale bibliotheek de Gezinsaanpak samen met 40 gemeenten. 

Laatste fase project gestart

In juni 2023 starten 30 gemeenten met de Gezinsaanpak. Zij gaan in 6 maanden zoveel mogelijk zelfstandig met het stappenplan en de bouwstenen aan de slag. Ze werken daarbij nauw samen met de lokale bibliotheek. Onze adviseurs begeleiden de gemeenten. Tijdens het project vergroten en verstevigen deelnemende gemeenten de relatie met lokale netwerkpartners die met of rond het gezin werken. Beleidsambtenaren zoeken ook intern de samenwerking op met collega’s van verschillende beleidsterreinen. Zodat er uiteindelijk een lokale gezinsaanpak ontstaat. De gemeente en netwerkpartners zorgen er samen voor dat ouders die moeite hebben met taal ondersteund worden.  

Het project Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid bestaat uit 3 fasen. In de eerste fase ontwikkelden we samen met 5 gemeenten het stappenplan voor gemeenten. In de tweede fase testten we dit stappenplan met 5 nieuwe gemeenten. In de derde en laatste fase van het project halen we zoveel mogelijk informatie op bij de deelnemende gemeenten. Wat werkt wel? Wat kan beter? Op basis hiervan verbeteren we het stappenplan. Zodat alle gemeenten die zelf aan de slag willen met de Gezinsaanpak, gebruik kunnen maken van de nieuwste inzichten.

Waarom een gezinsaanpak?  

Ouders spelen een cruciale rol bij de taalontwikkeling van hun kinderen. Kinderen van ouders die moeite hebben met taal, lopen zelf een grotere kans taalproblemen te krijgen. Zo kan een cyclus van laaggeletterdheid ontstaan waarbij taalproblemen van generatie op generatie worden doorgegeven. De gezinsaanpak is er op gericht deze cyclus te doorbreken door ouders: 

• bewust te maken van hun rol bij de taalontwikkeling van hun kinderen, vooral wanneer kinderen nog heel jong zijn (0-6 jaar); 
• handvatten te geven zodat ze de taalontwikkeling van hun kinderen beter kunnen stimuleren; 
• uit te nodigen ook met hun eigen taalvaardigheid aan de slag te gaan, zodat ze met meer vaardigheid en zelfvertrouwen de rol van taalopvoeder kunnen innemen. 

Over het project 

De Gezinsaanpak is een onderdeel van de algemene aanpak van laaggeletterdheid. Eind 2024 vervullen de Nederlandse gemeenten hierin de regierol. We moeten voorkomen dat er een nieuwe generatie laaggeletterden opgroeit. Daarom is het belangrijk dat gemeenten het belang van een duurzame gezinsaanpak zien en hierop inzetten met maatschappelijke organisaties. Dit vraagt om een goed aangestuurde netwerksamenwerking van partners uit verschillende domeinen.  

Om gemeenten voor te bereiden op de regierol van de gezinsaanpak besloot het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) aanpak voor gemeenten te ontwikkelen. Hieruit is de Gemeentelijke Gezinsaanpak Laaggeletterdheid ontstaan. Deze aanpak is aanvullend op de Aanpak Laaggeletterdheid Gemeenten.

Samen met Stichting Lezen (penvoerder) en de Koninklijke Bibliotheek voeren wij het project Gemeentelijke Gezinsaanpak Laaggeletterdheid uit. Wij ontwikkelen een stappenplan met bouwstenen voor gemeenten. Dit doen we samen met individuele gemeenten en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

Ook ondersteunen we de lokale bibliotheken om geleidelijk een sterke, verbindende uitvoerdersrol te spelen in het lokale netwerk. Bibliotheken bieden activiteiten aan op het gebied van lezen en voorlezen. Binnen de projectperiode (2020-2024) ondersteunen onze adviseurs gemeenten en bibliotheken.  

Deelnemende gemeenten

De 40 gemeenten die deelnemen het project Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid zijn: Almere, Amsterdam, Arnhem, Bergen (L.), Beuningen, De Wolden-Hoogeveen, Den Haag, Den Helder, Eemsdelta, Eindhoven, Emmen, Geldrop-Mierlo, Haaksbergen, Haarlem, Haarlemmermeer, Harderwijk, Heerlen, Hellendoorn, Helmond, Hoorn, Krimpenerwaard, Leeuwarden, Leiden, Leidschendam-Voorburg, Maastricht, Nieuwegein, Oosterhout, Ooststellingwerf, Roosendaal, Rotterdam, Schiedam, Sluis, Stadskanaal, Tiel, Utrechtse Heuvelrug, Venlo, Waddinxveen, Wageningen, Zutphen en Zwolle/Kampen.